Poziomy Zdrowia i Rozwoju: Typ 5
POZIOMY ZDROWE
|
Obawy/Lęki |
Potrzeby |
Stany Wewnętrzne |
Postępowanie (Co inni widzą?) |
1. Stan Wyzwolenia:
Torujący Drogę Wizjoner
Staje się wizjonerem. Szeroko pojmuje świat i penetruje go głęboko. Ma
otwarty umysł, bada sprawy w całości, w ich prawdziwym kontekście.
Czyni nowatorskie odkrycia i znajduje zupełnie nowe sposoby robienia i
postrzegania rzeczy.
Piątka przestaje wierzyć, że jest odizolowana od otoczenia (że jest
tylko zewnętrznym obserwatorem), a zatem potrafi świadomie zaangażować
się w życie. Paradoksalnie, jej Podstawowa Potrzeba, aby być uzdolnioną
i kompetentną, i potrafić żyć w świecie jest spełniona. Wtedy jej umysł
staje się jasny, mądry, głęboki i odczuwa z innymi.
|
Samourzeczywistnienie się
Przestaje utożsamiać się z obrazem siebie, że jest odizolowana od
otoczenia (zewnętrzny obserwator).
|
Udziela się / Bierze udział
natychmiast chwyta sens
rozumie / pojmuje
ma jasny umysł
budzi respekt
jest ufająca
non-attached
|
Wizjoner
nowator / odkrywca
dogłębna / dokładna
posiada dużą wiedzę
współodczuwająca
potrafi się zachwycić
rewolucyjna
energiczna
|
2. Stan Psychologicznych Możliwości:
Spostrzegawczy Obserwator
Obserwuje wszystko z niezwykłą spostrzegawczością i wnikliwością.
Bardzo czujna umysłowo, ciekawa, dociekliwa i poszukująca. Nic nie
umknie jej uwadze. Prognozuje i przewiduje. Potrafi się skupić. Jest
pochłonięta tym, co przyciągnęło jej zainteresowanie.
Piątka skupia się na otoczeniu w taki sposób, aby mogła funkcjonować
pewnie w nim i rozwija umiejętności, które mają chronić ją przed
Podstawowym Lękiem.
Wyobrażenie o sobie: "Jestem inteligentna, dociekliwa i niezależna".
|
Podstawowy Lęk:
Że będzie bezradna, bezużyteczna, niezdolna, przytłoczona.
|
Podstawowa Potrzeba:
Aby posiadać umiejętności i być kompetentną (wnosić jakiś wkład).
|
Obserwuje
jest uważna / zwraca uwagę
zafascynowana
niesentymentalna
obiektywna
ma wyostrzone zmysły
|
Spostrzegawcza
"bystra", mądra, inteligentna
dociekliwa
poinformowana, świadoma
niezwykła
figlarna
|
3. Stan Społecznej Wartości:
Skupiony Innowator
Zdobywa umiejętności i mistrzostwo w tym, co ją interesuje.
Podekscytowana wiedzą, często staje się ekspertem w jakiejś dziedzinie.
Nowatorska i pomysłowa. Ma niezwykle cenne i orginalne dokonania.
Bardzo niezależna, nastawiona na szczegóły i kapryśna.
Piątka wzmacnia swój wizerunek poprzez opanowanie zasobu wiedzy
lub umiejętności, które staną się podstawą jej kompetencji i siły. Nie
mając ochoty na rywalizację z innymi, woli poszukiwać nowych ideii i
form. Owocem jej "myślenia" mogą być niezwykle orginalne pomysły,
wynalazki i dzieła sztuki.
|
Wtórny Lęk:
Że nie jest odpowiednio mądra, a jej wnikliwość jest niewystarczająca,
aby dać jej wiarę w siebie.
|
Wtórna Potrzeba:
Aby opanować coś do mistrzostwa w celu zdobycia pewności siebie
(stworzyć w czymś niszę dla siebie).
|
Skupiona na czymś
poznaje, zgłębia
ma otwarty umysł
cierpliwa
kapryśna / dziwaczna
niezależna
bezkompromisowa
skoncentrowana
|
Nowatorska
orginalna
posiada umiejętności
pomysłowa
twórcza
potrafi się uczyć
komunikatywna
majsterkowicz / "dłubie przy czymś"
|
POZIOMY PRZECIĘTNE
|
Obawy/Lęki |
Potrzeby |
Stany Wewnętrzne |
Postępowanie (Co inni widzą?) |
4. Stan Braku Równowagi:
Staranny Ekspert
Zaczyna rozważać koncepcje i dopracowywać wszystko szczegółowo przed
podjęciem działania - rozpracowuje sprawy w swoim umyśle. Buduje
modele, przygotowuje, praktykuje i gromadzi więcej materiałów
źródłowych. Staranna, nabierająca umiejętności wykonawczych. Staje się
wyspecjalizowana i często "intelektualna". Często rzuca wyzwania
zaakceptowanym sposobom działania, czy robienia czegoś.
Piątka zaczyna obawiać się, że jej umiejętności są niewystarczające i
że musi się przygotowywać więcej, zanim zajmie swoje miejsce w świecie.
Czuje się niepewna siebie w wielu dziedzinach, preferując wycofanie się
w bezpieczeństwio swojego umysłu. Studiuje, praktykuje i gromadzi
więcej wiedzy, materiałów źródłowych i umiejętności.
|
Lęk:
Że nie ma nic wartościowego, aby wnieść swój wkład (jest
nieprzygotowana).
|
Potrzeba:
Aby czuć się bezpieczniej i mieć większą pewność siebie poprzez
wycofanie się we własny umysł i wyobraźnię ("zabawiać się dłubaniną i
majsterkowaniem").
|
Rozważa koncepcje
ma wiedzę
encyklopedyczna
budowanie modeli
myślenie abstrakcyjne
nie podlega cenzurze / ocenie
niepewna
dopracowuje szczegóły
analityczna
zaborcza, chciwa
|
Wycofana
przygotowuje się
ma umiejętności wykonawcze
gromadzi / zbiera
staranna
praktykuje / wprawia się
opóźnia zakończenie
nie dopasowuje się / niekonformistyczna
ekspert
ignorant
|
5. Stan Kontrolowania się w Kontaktach Międzyludzkich:
Osoba Intensywnie Pochłonięta Koncepcjami
Coraz bardziej wycofana jako, że staje się coraz bardziej pochłonięta
skomplikowanymi pomysłami i wyimaginowanymi światami. Staje się
zaabsorbowana swoimi wizjami i interpretacjami bardziej niż
rzeczywistością. Jest zafascynowana przez niekonwencjonalne,
ezoteryczne tematy, a nawet te zawierające ciemne i niepokojące
elementy. Oderwana od praktycznego świata, ma "bezcielesny umysł",
chociaż bardzo nerwowy i intensywny.
Piątka obawia się, że potrzeby innych odciągną ją od jej projektów, a
więc odcina "natrętów'" poprzez intensyfikację jej własnych umysłowych
aktywności. Minimalizuje swoje potrzeby, staje się bardzo nerwowa,
intelektualna i tajemnicza. Spędza więcej czasu w samotności,
spekulując, rozwijając i dopracowując alternatywne rzeczywistości.
|
Lęk:
Że inni będą wymagać zbyt dużo od niej i jej wewnętrzny świat
zostanie zagrożony.
|
Potrzeba:
Aby odciąć to, co przeszkadza poprzez wzmocnienie aktywności umysłowej.
|
Oderwana
minimalizuje
intensywna / rozemocjonowana
wzburzona
ignoruje potrzeby
komplikuje
roztargniona
odczuwa rezerwę
bezkrytyczna
|
Zaabsorbowana
interpretuje
tworzy światy
rozmyśla, rozważa, spekuluje
niepraktyczna
napięta, nerwowa
tajemnicza
podzielona
ekscentryczna, niekonwencjonalna
trochę szalona
|
6. Stan Nadmiernej Kompensacji:
Prowokujący Cynik
Zaczyna zajmować wrogie stanowistko wobec wszystkiego, co koliduje z
jej wewnętrznym światem i osobistą wizją. Staje się prowokacyjna i
zirytowana, celowo wykorzystując do tego skrajne i radykalne poglądy.
Cyniczna i kłótliwa.
Piątka obawia się, że inni zagrożą niszy, którą sobie stwarza, a więc
próbuje odepchnąć od siebie ludzi. Nie cierpi widocznej pewności siebie
i spokoju w innych ludziach, i ma przyjemność w burzeniu ich przekonań.
Jej własne pomysły mogą być dziwaczne i niepokojące, a ona sama
pogardza tymi, którzy nie potrafią jej zrozumieć.
|
Lęk:
Że inni atakują jej niszę / kompetencje.
|
Potrzeba:
Aby wystraszyć każdego, kto zagraża tej niszy / wewnętrznemu światu.
|
Skrajna
intelektualnie arogancka
nieufna
cyniczna
pesymistyczna
wyciąga pochopnie wnioski
sknerowata
skąpa
niecierpliwa
|
Prowokuje
kłótliwa
lekceważąca
antagonistyczna
spiera się
kąśliwa, drażniąca
zbyt daleko się posuwa
wywrotowa
nieczuła
|
POZIOMY NIEZDROWE
|
Obawy/Lęki |
Potrzeby |
Stany Wewnętrzne |
Postępowanie (Co inni widzą?) |
7. Stan Pogwałcenia Zasad:
Odizolowany Nihilista
Znajduje się z dala od wszystkich i jest odizolowana od rzeczywistości.
Ekscentryczna i nihilistka. Bardzo niestabilna i obawiająca się
agresji. Odrzuca i odpycha innych i społeczne powiązania.
Niezdrowa Piątka obawia się, że nie jest w stanie znaleźć swojego
miejsca w świecie i to może być prawdą. Aby zdobyć poczucie
bezpieczeństwa, odcina wszystkie związki ze światem i wycofuje się w
izolację, i w coraz bardziej pusty świat. Odrzuca wszystkie potrzeby,
za wyjątkiem najbardziej podstawowych, ale ciągle jest nękana przez
lęki.
|
Lęk:
Że nigdy nie znajdzie swojego miejsca w świecia, ani wśród ludzi.
|
Potrzeba:
Aby odciąć wszystkie związki ze światem i ludźmi ("do diabła ze
wszystkim").
|
Nihilistyczna
dewaluująca
ponure fantazje
czuje się oblężona
ma poczucie winy
nie ma żadnych oczekiwań i żadnej nadzieji
czuje się bezbronna
impulsywna
|
Odizolowana
ekscentryczna
niestabilna
odtrącająca, odrzucająca
wycofuje się
spustoszona
pali za sobą mosty
rozproszona, trwoni czas
|
8. Stan Iluzji i Przymusu:
Przerażony "Obcy"
Ma obsesje, ale jest przestraszona swoimi groźnymi pomysłami. Staje się
przerażona, deliryczna i jest ofiarą ogromnych wypaczeń i fobi.
Piątka czuje się bardzo mała i bezbronna tak, że prawie wszystko wydaje
się jej groźne. Jest wypełniona mrocznymi fantazjami i dziwnymi
wyobrażeniami. Opiera się wszelkiej pomocy. Usycha z dala od ludzi i
pogrąża się w gorączkowych koszmarach sennych i bezsenności. Nie może
zatrzymać już swojego "przegrzanego" umysłu.
|
Lęk:
Że świat się dla niej zamyka.
|
Potrzeba:
Aby przetrwać przerażenie i zgrozę (patrząc w przepaść).
|
Przerażona
wypaczona
dziwaczne postrzeganie
bardzo schizoidalna
nadmiernie pobudzona
nie znosi, żeby jej pomagano
maniakalno-depresyjna
|
Bredzi
ma halucynacje
prognozująca
odpychająca
złowróżbna, złowroga
chroniczna bezsenność
niekosekwentna, nierówna
|
9. Stan Patologicznego Rozkładu:
Implodujący Schizoid
Obłąkana, ma wybuchy autodestrukcji z podtekstem schizofrenicznym.
Generalnie odpowiada Schizoidalnemu, Unikającemu i Schizotypowemu
Zaburzeniu Osobowości.
Niezdrowa Piątka czuje, że nie może dłużej bronić się przed bólem i
przerażeniem. Chce uciec od rzeczywistości. W niektórych przypadkach,
stara się dokonać tego popadając w psychotyczne stany lub schizoidalne
wycofanie. Może także próbować popełnić samobójstwo.
|
Lęk:
Że nie potrafi obronić się dłużej przed zewnętrznymi i wewnętrznymi
wpływami.
|
Potrzeba:
Aby "opuścić rzeczywistość", powstrzymać wszelki bodźce zmysłowe i
oderwać się od własnej świadomości.
|
Szuka zapomienia
nagle załamuje się wewnętrznie
oddzielona od siebie / rozszczepiona
wewnętrzny chaos
czuje się przeklęta
ogarnięta panicznym lękiem
|
Unicestwia siebie
psychotyczne załamania
obłąkana
nastroje samobójcze
"autystyczna"
spraraliżowana
|
Podstawowy lęk spełnił się.
Piątka jest bezbronna, bezużyteczna i nie może funkcjonować.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Opracowanie oparte na podstawie materiałów zawartych w książkach
autorstawa Don Richard Riso and Russ Hudson (The Enneagram Institute):
"Personality Types. Understanding The Enneagram For Self-Discovery" (wydanie
polskie: "Typy Osobowości. Dowiedz się kim jesteś."), "The Wisdom
of the Enneagram" i "Understanding the Enneagram - the practical guide
to personality types".
|