Psycholog Philip Zimbardo (ten od znanego eksperymentu więziennego) ma teorię wedle której każdy z nas posiada SUBIEKTYWNĄ PERSPEKTYWĘ CZASOWĄ. Czas, jak wiadomo, odgrywa ważną rolę w naszym życiu. Subiektywna perspektywa czasowa to sposób, w jaki porządkujemy swoje osobiste doświadczenia, dzieląc je na kategorie czasowe (wedle czasu psychologicznego/subiektywnego, jest to czas inny niż obiektywny/zegarowy). Najlepiej te perspektywy opisze fragment z prologu do książki:
TestZastanów się teraz nad dowolną, niedawno podjętą decyzją. Pracować nadal czy wyjść się zabawić? Wypić jeszcze jednego drinka przed pójściem do domu? Zaryzykować i oszukać urząd skarbowy albo ściągnąć na egzaminie? Uprawiać bezpieczny seks czy pójść na całość? Oprzeć się czy ulec pokusie? Kiedy zastanawiasz się, co zrobić, poddajesz się wpływowi licznych czynników. Według niektórych ludzi świat ogranicza się do sił, które postrzegają w swojej bezpośredniej, teraźniejszej sytuacji, do biologicznych popędów, społecznego otoczenia, do tego co robią inni lub do czego nakłaniają oraz do zmysłowej atrakcyjności samego bodźca. Ludzie, którzy zwykle podejmują decyzje, ograniczając się do bieżących okoliczności, są zorientowani na teraźniejszość. Inni, podejmując decyzję w takich samych warunkach, pomniejszają znaczenie teraźniejszości i w swoich wspomnieniach szukają podobnych sytuacji z przeszłości. Przypominają sobie, co zrobili i jakie skutki miały ich decyzje. Takie osoby są zorientowane na przeszłość. Istnieje jeszcze trzeci typ - należące do niego osoby podejmują decyzje, opierając się wyłącznie na wyobrażonych, przyszłych konsekwencjach - kosztach i korzyściach - działań. Jeśli przewidywane koszty przeważają nad przewidywanymi korzyściami lub zyskami, to takie osoby rezygnują z działania. Decydują się na nie tylko wtedy, gdy przewidują, że zyski przeważą.
Dzięki dziesiątkom lat badań odkryliśmy, że każdy z tych typów ludzi podejmuje decyzje oparte na postrzeganiu czasu, jednak nie zdają oni sobie sprawy z tego, że ich wybory są kształtowane przez nastawienie wobec czasu. Postępują w taki sposób, ponieważ podejmowanie decyzji stało się wciąż powtarzanym myślowym nawykiem. Z kolejnych rozdziałów tej książki dowiesz się, że owe trzy główne wymiary czasowe dzielą się na bardzo odmienne pary. Osoba zorientowana na teraźniejszość może być hedonistyczna, czyli skoncentrowana na przyjemności, podejmowaniu ryzyka i poszukiwaniu wrażeń, lub fatalistyczna, czyli skupiona na unikaniu sprawowania kontroli nad sytuacją, co wynika z jej przekonania, że bieg wydarzeń jest z góry przesądzony bez względu na to, co czyni jednostka. W orientacji na przeszłość można wyróżnić pozytywne skupienie się na wspominaniu dobrych, starych czasów oraz na tradycji i rodzinie, a także negatywne nastawienie oparte na pamiętaniu porażek, trudności oraz żalu związanego ze straconymi okazjami. Orientacja przyszłościowa może wiązać się z nastawieniem na realizację i osiąganie celów oraz dotrzymywaniem terminów albo z koncentracją jednostki na przyszłości transcendentalnej; dla takiej osoby największe znaczenie ma życie jej duchowego wymiaru po śmierci materialnego ciała. Te sześć pasm czasowych - albo stref - określa w znacznej mierze to, co rozumiemy pod pojęciem perspektywy postrzegania czasu.
Tak więc która perspektywa postrzegania czasu jest ci najbliższa? Wypełnij test znajdujący się w linku poniżej i wklej wyniki w tym wątku, podając przy okazji swój numer Enneagramu (bardzo proszę o podanie numeru Enneagramu w treści posta). Następnie możesz wypełnić ankietę przypiętą w tym wątku (zdecydowałem się w niej na jedynie 3 opcje dla uproszczenia sprawy).
Chcesz wiedzieć więcej?
Test pochodzi z książki "Paradoks czasu", którą polecam. Uważam, że (obok Enneagramu oczywiście) informacje tam zawarte mogą być pomocne przy takich sprawach jak zwalczanie depresji, zmienianie swojego nastawienia na bardziej pozytywne, wprowadzanie równowagi w życiu, ogólnie pojęty rozwój osobisty. W szczególności, iż autorzy twierdzą "uważamy, że perspektywy postrzegania czasu są czymś wyuczonym, a nie wrodzonym i podobnie jak w wypadku wszystkich zachowań wyuczonych można się ich nauczyć na nowo oraz je przekształcić, tak aby lepiej funkcjonowały".
A skąd taki tytuł książki? Ponownie przywołam cytat z prologu:
Tłumaczenie pytańPierwszy paradoks czasu wynika z naszego stwierdzenia, że perspektywa postrzegania czasu w znaczący sposób wpływa na nasze decyzje, ale przeważnie nie zdajemy sobie sprawy z jej roli. Drugi paradoks czasu polega na tym, że niektóre z tych kategorii postrzegania czasu mają wiele dobrych stron, lecz kiedy jedna z nich jest nadmiernie faworyzowana, wówczas jej wady przesłaniają zalety.
na podstawie tekstu polskiego wydania książki
Przeczytaj każde stwierdzenie i - tak uczciwie, jak potrafisz - odpowiedz na pytanie: "Jak bardzo jest to dla mnie typowe lub prawdziwe?". Zaznacz swoją odpowiedź w odpowiednim miejscu na skali po prawej stronie (1 - Zupełnie nieprawdziwe; 3 - Neutralne; 5 - Bardzo prawdziwe).
1. Uważam, że spotykanie się z przyjaciółmi, aby się razem pobawić, to przyjemność, która należy się każdemu.
2. Znane z dzieciństwa widoki, dźwięki i zapachy często wywołują u mnie falę cudownych wspomnień.
3. W moim życiu wiele zależy od przeznaczenia.
4. Często myślę o tym, co powinienem był zrobić w moim życiu inaczej.
5. Na moje decyzje wpływają przede wszystkim otaczający mnie ludzie i sprawy.
6. uważam, że każdego poranka należy w wyprzedzeniem zaplanować dzień.
7. Myślenie o mojej przeszłości sprawia mi przyjemność.
8. Działam pod wpływem impulsu.
9. Jeśli moje zadania nie są wykonane na czas, nie martwię się tym.
10. Kiedy chcę coś osiągnąć, wyznaczam cele i zastanawiam się nad konkretnymi krokami prowadzącymi do ich zrealizowania.
11. Kiedy się zastanowię, z mojej przeszłości przypomina mi się znacznie więcej zdarzeń dobrych niż złych.
12. Kiedy słucham mojej ulubionej muzyki, często zupełnie tracę poczucie czasu.
13. Dotrzymywanie wyznaczonych terminów oraz realizowanie niezbędnych działań ma zawsze pierwszeństwo przed bieżącymi rozrywkami.
14. Ponieważ co ma być, to będzie, więc nie ma wielkiego znaczenia, jakie podejmę działania.
15. Lubię słuchać opowieści o tym, jak było w "starych, dobrych czasach".
16. Bolesne doświadczenia z przeszłości wciąż powracają w moich myślach.
17. Chcę przeżyć życie tak intensywnie, jak to możliwe - dzień za dniem.
18. Martwi mnie, kiedy spóźniam się na spotkanie.
19. Idealnie byłoby przeżyć każdy dzień, jak gdyby był on ostatni w życiu.
20. Łatwo przychodzą mi do głowy szczęśliwe wspomnienia z dobrych czasów.
21. Swoje obowiązki wobec przyjaciół i przełożonych wypełniam na czas.
22. Moja przeszłość nie szczędziła mi krzywd i odrzucenia.
23. Podejmuję decyzje pod wpływem chwili.
24. Zamiast rozplanowywać cały dzień, przyjmuję go takim jaki jest.
25. Przeszłość wiąże się ze zbyt wieloma nieprzyjemnymi wspomnieniami, do których niechętnie wracam.
26. Ważne jest, by czynić życie ekscytującym.
27. W przeszłości popełniałem błędy, które chciałbym móc cofnąć.
28. Uważam, że ważniejsze jest, by mieć przyjemność z tego, co się robi, niż z ukończenia pracy na czas.
29. Bywa, że zaczynam czuć nostalgię za moim dzieciństwem.
30. Przed podjęciem decyzji robię rachunek zysków i strat.
31. Podejmowanie ryzyka sprawia, że moje życie nie staje się nudne.
32. Ważniejsze jest dla mnie, by cieszyć się podróżą przez życie, niż skupiać się jedynie na jej celu.
33. Sprawy na ogół rzadko układają się tak, jak tego oczekiwałem.
34. Trudno mi zapomnieć nieprzyjemne obrazy z mojej młodości.
35. Konieczność planowania i kontrolowania prowadzonych przeze mnie działań odbiera mi całą przyjemność z pracy.
36. Nawet kiedy cieszę się chwilą obecną, coś zmusza mnie do porównywania jej z podobnymi momentami z przeszłości.
37. Świat zmienia się tak szybko, że tak naprawdę nie da się nic zaplanować na przyszłość.
38. Moją ścieżkę życiową wyznaczają siły, na które nie mam wpływu.
39. Nie ma sensu martwić się o przyszłość, bo i tak nie można nic z nią zrobić.
40. Kończę swoje projekty na czas, posuwając się do przodu w stałym tempie.
41. Zauważyłem, że wyłączam się, kiedy członkowie mojej rodziny zaczynają rozmawiać o tym, jak to kiedyś bywało.
42. Podejmuję ryzyko, po to aby w moim życiu było więcej emocji.
43. Robię listy spraw do załatwienia.
44. Często kieruję się raczej sercem niż głową.
45. Jestem w stanie powściągnąć swoje zachcianki, kiedy wiem, że trzeba wykonać jakąś pracę.
46. Zauważam, że łatwo ulegam wpływowi chwilowych emocji.
47. Dzisiejsze życie jest zbyt skomplikowane, wolałbym żyć w dawnych czasach, kiedy wszystko było prostsze.
48. Wolę znajomych, którzy są raczej spontaniczni niż przewidywalni.
49. Lubię rodzinne rytuały i tradycje, które regularnie się powtarzają.
50. Myślę o niepowodzeniach, które przytrafiły mi się w przeszłości.
51. Wytrwale pracuję nad trudnymi, nudnymi zadaniami, jeśli pozwalają mi iść do przodu.
52. Wolę dziś wydawać zarobione pieniądze na przyjemności, niż odkładać je z myślą o bezpiecznym jutrze.
53. Często bardziej opłaca się mieć szczęście, niż ciężko pracować.
54. Myslę o dobrych rzeczach, które mnie w życiu ominęły.
55. Chcę, żeby osoby, z którymi pozostaję w bliskiej zażyłości, miały swoje pasje.
56. Często powtarzam: "Robota nie zając - nie ucieknie".