Credo Jedynek?

[Sky]

Witam! To mój pierwszy post na tym forum, jednak mam nadzieję, że w najbliższym czasie przybędą kolejne. Ostatnio natknęłem się ponownie na wiersz Zbigniewa Herberta "Przesłanie Pana Cogito" i wydaje mi się, że ów wiersz jest kwintesencją "jedynkowości". Sam Herbert chyba był jedynką, a wykreowany przez niego Pan Cogito doznaje refleksji podobnych do naszych. Co o tym myślicie?

Herbert Zbigniew

Przesłanie Pana Cogito

Idź dokąd poszli tamci do ciemnego kresu
po złote runo nicości twoją ostatnią nagrodę

idź wyprostowany wśród tych co na kolanach
wśród odwróconych plecami i obalonych w proch

ocalałeś nie po to aby żyć
masz mało czasu trzeba dać świadectwo

bądź odważny gdy rozum zawodzi bądź odważny
w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy

a Gniew twój bezsilny niech będzie jak morze
ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych

niech nie opuszcza ciebie twoja siostra Pogarda
dla szpiclów katów tchórzy - oni wygrają
pójdą na twój pogrzeb i z ulgą rzucą grudę
a kornik napisze twój uładzony życiorys

i nie przebaczaj zaiste nie w twojej mocy
przebaczać w imieniu tych których zdradzono o świcie

strzeź się jednak dumy niepotrzebnej
oglądaj w lustrze swą błazeńską twarz
powtarzaj: zostałem powołany - czyż nie było lepszych

strzeż się oschłości serca kochaj źródło zaranne
ptaka o nieznanym imieniu dąb zimowy
światło na murze splendor nieba
one nie potrzebują twego ciepłego oddechu
są po to aby mówić: nikt cię nie pocieszy

czuwaj - kiedy światło na górach daje znak - wstań i idź
dopóki krew obraca w piersi twoją ciemną gwiazdę

powtarzaj stare zaklęcia ludzkości bajki i legendy
bo tak zdobędziesz dobro którego nie zdobędziesz
powtarzaj wielkie słowa powtarzaj je z uporem
jak ci co szli przez pustynię i ginęli w piasku

a nagrodzą cię za to tym co mają pod ręką
chłostą śmiechu zabójstwem na śmietniku

idź bo tylko tak będziesz przyjęty do grona zimnych czaszek
do grona twoich przodków: Gilgamesza Hektora Rolanda
obrońców królestwa bez kresu i miasta popiołów

Bądź wierny Idź

[boogi]

Raczej nie jest to moje Credo. Unikam sytuacji, w których szedłbym jak na skazanie.

[Rilla]

Raczej nie jest to moje Credo. Unikam sytuacji, w których szedłbym jak na skazanie.

Niemniej, w zeszłym roku na zjeździe enneagramowców mówiłeś, że jesteś w stanie poświęcić się dla "wyższego dobra". Mowa była o potencjalnej sytuacji, w której człowiek terroryzuje sąsiedztwo swoim psem i powiedziałeś, że byłbyś w stanie dać się ugryźć psu by pokazać ("dać świadectwo"), że jest niebezpieczny. Mogłam coś przeinaczyć, ale tak czy inaczej stwierdziłeś, że jesteś zdolny do poświęceń w imię ideałów. Mówiłeś też, że ogólnie Jedynki mają do tego tendencję.
Akurat Herbert pisał tak ponuro i dramatycznie, bo jego psychikę mocno naznaczyła wojna i myślę, że ten tekst należy interpretować właśnie mając na uwadze czasy wojny, nieprawości i chaosu.

"ocalałeś nie po to aby żyć
masz mało czasu trzeba dać świadectwo"
"Bądź wierny [swoim zasadom/ideałom] Idź [w znaczeniu- rób co do ciebie należy]"
Moim zdaniem to bardzo jedynkowe.

[boogi]

Coś takiego zdaje się faktycznie powiedziałem, brzmi całkiem booginowato. A co do rozumienia samego wiersza... widać, że jednak poezja do mnie nie trafia odebrałem to jako bezsilność, a w tym co Ty Rillo zacytowałaś jest jednak samodzielna, świadoma decyzja. A nie pójście na skazanie - przynajmniej tak ja to rozumiem.
Czyli to jednak może być credo Jedynek - ale tych bardziej uduchowionych, a nie przyziemniaków mojego pokroju

[Rilla]

odebrałem to jako bezsilność, a w tym co Ty Rillo zacytowałaś jest jednak samodzielna, świadoma decyzja. A nie pójście na skazanie - przynajmniej tak ja to rozumiem.

Właśnie o to chodzi w tym przypadku, że jedno drugiego bynajmniej nie wyklucza, tylko wręcz jedno z drugiego wynika. Widzę, że hasło "wojna" okazało się zbyt enigmatyczne, więc wyjaśnię.

Wyobraź sobie, że żyjesz w czasie II wojny światowej, okupacji. Panuje chaos i zniszczenie. Wszystko, co widzisz stanowi przeciwieństwo twoich ideałów, tego w co wierzysz: ludzie mordują się nawzajem, donoszą na siebie, kradną, robią wszystko, by przeżyć . Co zrobisz? Będziesz tchórzem, odwrócisz się czterema literami do swoich zasad i również będziesz walczyć o swoje życie? Czy może powiesz sobie: "bądź odważny gdy rozum zawodzi [bo rozumny instynkt przetrwania krzyczy, byś schował odwagę do kieszeni] bądź odważny/ w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy" i będziesz "wyprostowany [dumny z tego, co robisz] wśród tych co na kolanach /wśród odwróconych plecami i obalonych w proch"? Jeśli pozostaniesz wierny sobie, pomożesz Żydowi, powstańcowi, innemu uciekinierowi, nie będziesz z uwielbieniem mówił o wrogim przywódcy, nie będziesz robić, co ci każą, a ktoś cię wyda- zginiesz. A wielu przed tobą już w ten sposób zginęło, czyli "poszli tamci do ciemnego kresu/ po złote runo nicości (...) ostatnią nagrodę"- czyli figę z tego mięli. Zdecydujesz, być wiernym, świadomie, samodzielnie, ale jeśli zgodnie ze swoją naturą, to w pewnym sensie w akcie bezsilności, bo "nie mógłbyś inaczej", "nie miałeś wyjścia", możesz iść na skazanie.

Problem w tym, że Herbert w swym wierszu jest pewny porażki, co może przeszkadzać, ale z drugiej strony taka bohaterska postawa jest okupiona zbyt wielkim cierpieniem, by mógł on nazwać ją zwycięską. Jeśli ocalałeś, to "ocalałeś nie po to aby żyć", czyli nie dla radości, przyjemności, ale dla walki przeciw wszystkiemu i wszystkim, a "oni wygrają/ pójdą na twój pogrzeb i z ulgą rzucą grudę/ a kornik napisze twój uładzony życiorys"- zwróć uwagę na historię Polski, jak długo żyliśmy praktycznie w niewoli, gdy to ludzi z AK po wojnie za stalinizmu łapano i skazywano na śmierć jako wrogów narodu, a jeśli chodzi ogólnie o oprawców czasów PRLu, wielu z nich ma do dziś ciepłe stołki lub kasiaste emerytury. Oni wygrali- w pewnym sensie, tym namacalnym, przyziemnym i nieuduchowionym.
To te bardziej uduchowione Jedynki mogą się nie zgodzić, powołując się na wyższość godności, nieskalanego sumienia nad dobrami przyziemnymi i wygodami. One by nawet na placu egzekucyjnym powiedziałyby, że wygrały, bo nie złamały się i zostały sobie wierne. Wygrały z ludzką słabością.

[Snufkin]

Przesłanie Pana Cogito jako wyraz bezsilności
[Pomijając fakt, że każdy młody Polak przerabiał ten wiersz w szkole (gdzie tym mocniej podkreślono co autor miał na myśli).]
PS Rilla chyba trochę odleciałaś w swojej interpretacji.

[Rilla]

Przesłanie Pana Cogito nie może być wyrazem bezsilności
[Pomijając fakt, że każdy młody Polak przerabiał ten wiersz w szkole (gdzie tym mocniej podkreślono co autor miał na myśli).]
PS Snufkin chyba masz trochę ograniczone pole interpretacji.

Dopóki nie uargumentujesz swojego stanowiska, ma ono taką wartość co zeszłoroczny śnieg.

PS Wyprzedzę bieg dyskusji. Jeśli chcesz mi odpisać, żebym sobie sama zajrzała do zeszytu/książki/znalazła w internecie klucz interpretacyjny, to ja ci mogę odpisać tymi samymi słowami.

[Venus w Raku]

Słowa można łączyć w dowolnie wybraną formę lub przedstawiać nimi dowolnie wybraną ideę. To co autor miał na myśli, i to jak odbiorca sobie interpertuje jego słowa, to jest już tylko kwestia indywidualnego zrozumienia.

Jeżeli chodzi o Enneagram, to jest podobny trik zastosowany w opisach typów. Opisane w literaturze typy psychologiczne zostały całkowicie wymieszne w Enneagramie. Opis obeseyjnie - kompulsywnej osobowości można znaleźć w typie 1 i 6. Opis unikającej osobowości można znaleźć w typie 4 i 6. Opis sadystycznej osobowości można znaleźć w typie 1, 6 i 8. Opis pasywnie-agresywnej osobowości można znależć w opisie 1, 6 i 9. Opis osobowości zależnej można znaleźć w opisie 2, 4, 6 i 9. Enneagram nie jest żadnym starożytym system osobowości, ale sprytnym sposobem, aby sprzedać współczesne (zachodnie) wymysły i idee psychologiczne pod płaszczykiem wielowiekowej tradycji. Dopiero jak zaczyna się czytać opisy w akademickich książkach do psychologii, to można łatwo zauważyć, które fragmenty opisów psychologicznych są przyporządkowanie poszczególnym typom Enneagramowym na zasadzie "mix and match", czyli mieszaj i dobieraj. Jedyny kredyt jaki mogę dać Ennagramowi, to jest to, że zapoznaje ludzi w uproszczony sposób ze skomplikowanym problemem psychologii człowieka. Ale jak myślę jest to tylko punkt początkowy, a nie ostateczne rozwiązanie. Więc ja teraz jestem zgodnie z opisami enneagramowmi 1w9, 6w5 i 4w5 lub 5w4, a kontrafobiczne 6 powinny sprawdzić jak wiele jest w nich cech 1, 8 lub 3 i określać się jako 6 i może 1, lub może 8, lub może 3. A fobiczne powinny określić się jako 6 i 1, 2, 4 lub 9. (Patrz poniżej na mój podpis. Ja nie jestem czystą Jedynką, ale mam miksa cech.) I wbrew temu, co teoria Ennagramu utrzymuje, to u 6 nie ma mieszania się fobiczności z antyfobicznością. To jest bzdura na szynach i fotomontaż, który w rzeczywistości nie istnieje, o ile ktoś nie jest klinicznym paranoikiem, ale to jest rzadkość. Bo lęki są najwięiększym problemem u wszysystkich ludzi, ale paranoja najrzadszym.

Każdą ideę można połączyć w słowa i obrazy, które przemawiają do publiki i sprzedawać je jako prawdę ogólną. Najlepszym przykładem tego jest polityka i reklama. Większość w to nie wierzy, ale przy braku alternatyw opieramy się o to w wyborze towaru, który kupujemy lub osób na które głosujemy.

W Enneagramie też opisy są różne, ale jest zachowana ta zasada, że każdy typ ma określoną motywację lub raczej przyporządkowaną główną cechę osobowości:
1. dobra, uczicwa i perfekcjonistyczna
2. pomocna i nastawiona na bliskie związki
3. pewna siebie, chce osiągnąć sukces (życiowy lub zawodowy)
4. romantyczna, depresyjna i artystyczna
5. wycofany z życia intelektualista
6. niezdecydowana, niepewna siebie, ma brak poczucia bezpieczeństwa i jest świadomie lub nieświadomie lękliwa
7. niepoważny i wesoły optymista
8. niezależna, odważna, silna, agresywna, zdecydowana, przywódcza
9. leniwa, bierna, nieudolna

A więc jeżeli obecnie połowa ludzi w cywilizacji zachodniej obawia się biedy i ma brak poczucia bezpieczeństwa, to można założyć, że 45-50% wszystkich ludzi jest Szóstką.