Trzy negatywne emocje w naszym życiu

[Snufkin]

Przyjęło się, a zwyczaj ten pochodzi zapewne od Helen Palmer, wywodzić enneagram od trzech negatywnych emocji targających ludzkim bytem. Są nimi:

Lęk - związany z instynktem samozachowawczym czyli ucieczką, która polaryzuje przestrzeń w kierunku tył (skąd nadchodzi pożreć cię wróg-drapieżnik) - przód (dokąd masz uciec). Lęk wiąże się z wyostrzeniem zmysłów, których narządy plus układ nerwowy rozwinęły się z zewnętrznej warstwy zarodkowej, ektodermy.

Gniew - wywodzący się z instynktu terytorialnego, który nakazuje przepatrywać zajęty przez siebie obszar, czy ktoś go nie narusza, kogo trzeba odpędzić. Przepatrywanie polaryzuje przestrzeń w kierunku prawo-lewo. Gniew jest wstępem do użycia siły, do walki, angażuje więc mięśnie, które pochodzą od środkowej warstwy zarodkowej, mezodermy.

Wstyd, równy niedowartościowaniu - wywodzi się z instynktów i zachowań stadnych, rządzących dominacją i podporządkowaniem w stadzie, które polaryzują przestrzeń, zwłaszcza przestrzeń symboliczną, w kierunku dół-góra. Wstyd-niedowartościowanie (i jego przeciwieństwo) kieruje dostępem do żywności i samic/samców, angażuje więc wnętrzności: układ pokarmowy i gruczoły płciowe, razem pochodzące od wewnętrznej warstwy zarodka, endodermy [...]

Enneagram zwięrzęcy (pierwotny). Jest to rozwinięcie (a może tylko skrót?) tego co pisał kiedyś Wojciech Jóźwiak. Można sobie wyobrazić, że podstawowe negatywne emocje : lęk, gniew i wstyd rządziły człowiekiem od początków jego historii. Lęk przed niebezpieczeństwem, gniew (agresja?) w obliczu zagrożenia własności są wspólne prawdopodobnie dla wszystkich zwierząt. Wstyd rozumiany jako poczucie niższości w stadzie, podporządkowanie, można przypisać zwierzętom stadnym. Poniżej prezentuję opis typów Enneagramu oparty na Trzech Negatywnych Emocjach i na najbardziej pierwotnych sposobach radzenia sobie z nimi.

Na sytuację budzącą lęk zwierzę może zareagować:
- ucieczką ( Szóstka),
- zastygnięciem w bezruchu i udawaniem, że "mnie tu nie ma" (Piątka),
- zaangażowaniem się w czynność absurdalną, jak mycie się lub porządkowanie legowiska (wyraźna Siódemka udająca, że wszystko jest ok).

W obecności konkurenta dybiącego na posiadane terytorium zwierzę może:
- zademonstrować swoją siłę otwarcie pokazując kto tu rządzi lub uprzedzić atak (Ósemka),
- nasilić zachowania mające na celu wyraźne zaznaczenie granic i własności, starając się narzucić swoje zasady przeciwnikowi (Jedynka),
- uznać (pozornie) przewagę konkurenta, ukrywać się lub podporządkowywać czekając na miłą odmianę losu (Dziewiątka).

Gdy zwierzę w grupie posiada niski status może starać się:
- związać z tymi co są najwyżej poprzez uczynność, podporządkowanie, seks (Dwójka),
- popisywać się przed innymi członkami grupy (Trójka),
- lub też odsunąć się na ubocze i wieść smętny żywot outsidera (Czwórka).

Jak więc widać nasze "ludzkie" typy enneagramowe mają całkiem jasno określone pierwotypy. Przykłady z życia zwierząt czy społeczeństw pierwotnych możemy traktować jako najprostsze ujęcie reakcji na podstawowe negatywne emocje i jako najczystsze ujęcie typów. W przypadku człowieka na "zwierzęce" podstawy nabudowane są skomplikowane psychiczne mechanizmy. Specyfika naszego gatunku sprawia, że z jednej strony potrafimy z rozwiązania problemu jakim jest źródło danej emocji zrobić problem sam w sobie i nasilić zachowania enneagramowe do granic patologii (np. porządkowanie jako sposób reakcji na lęk może przerodzić się w nerwicę natręctw, a zastygnięcie w bezruchu w schizofrenię katatoniczną). Z drugiej jednak strony potrafimy nasze problemy sublimować i wtedy z lęku, gniewu lub wstydu powstają większe i mniejsze wytwory cywilizacji, takie jak nauka, sztuka czy religia [...]

Spoiler:

[Skompilowane ze stron Taraki ale ciiii.]

[Kapar]

To jest ciekawe podejscie do Enneagramu. Takie bardziej archetypiczne. Utrwalanie sie takich prymitywnych reakcji moglo dobprowadzic do "wyrzezbienia sie" bardziej stalych podtypow. W miare jak ludzie sie rozwojali te zachowania znalazly takze swoje miejsce w innych sferach zycia niz te prymitywne.

Z drugiej jednak strony potrafimy nasze problemy sublimować i wtedy z lęku, gniewu lub wstydu powstają większe i mniejsze wytwory cywilizacji, takie jak nauka, sztuka czy religia [...]

Tego nie rozumiem za bardzo. Ok, religia moze wywodzic sie ze strachu ale sztuka i nauka? Oznaczaloby to, ze reszta naszych emocji ma zrodlo w tych trzech podstawowych. To wydaje mi sie watpliwe.

[Mandala]

Lęk - związany z instynktem samozachowawczym czyli ucieczką,

Au, i już w drugiej linijce taka gafa? Instynkt samozachowawczy nie jest równoznaczny z ucieczką. Adrenalina i noradrernalina w naszym organizmie maja nas przygotować na niebezpieczeństwo, oceniamy sytuację dzięki wyostrzonym zmysłom, żeby móc uciec lub zaaktakować.

Na sytuację budzącą lęk zwierzę może zareagować:
- ucieczką ( Szóstka),

-atakiem (Szóstka).

Gniew - wywodzący się z instynktu terytorialnego, który nakazuje przepatrywać zajęty przez siebie obszar, czy ktoś go nie narusza

Pierwszy typ, który mi przychodzi na myśl to... Piątka.
Zanim się rozgniewasz, boisz się, że ktoś naruszy Twoje terytorium, zabezpieczasz je, obserwujesz.
Bardziej "zamierająca w bezruchu" jest Dziewiątka, ale to tu nie pasuje.
Ograniczenie swobody (też można podciągnąć pod instynkt terytorialny) jest wymieniany jako przyczyna ukształtowanie się osobowości Siódemki.

Zbytnie uproszczenie enneagramu może prowadzić jak widać do wypaczenia, chociaż można całą sprawę przemyśleć i lepiej dopasować instynkty, np. nie oddzielając ich od siebie, a wskazując, jak razem działają.

Instynkt samozachowawczy może występować bezpośrednio w związku z innymi osobnikami (6), albo w związku z instynktem terytorialnym (5 przygotowuje się do ochrony własnego terytorium, 7 ucieka przed ograniczeniami).
Trójka walczy o terytorium i status, nie tylko się popisuje, lecz zdobywa.
Zachowanie triady gniewu jest powiązane nie koniecznie z ochroną terytorium, ale własnie ze statusem społecznym (pozycją w stadzie, czy może dominacją - uległością), co było przypisane triadzie lęku. 8 walczy o to, by dominować, żeby nikt nie naruszył terytorium, 9 pozwala przewodzić innym, 1... dba o swoje miejsce w stadzie robiąc wszystko perfekcyjnie i próbując kierować innymi. Dba o swoje terytorium pilnując porządku.

Uczynne lub oferujące usługi seksualne zwierzę? To ludzkie cechy, ale nie zwierzęce (większość zwierząt działa zgodnie ze swoją pozycją albo walcząc o wyższą - nie jest uczynne, i nie oferuje usług seksualnych, bo nie uprawia seksu dla przyjemności, a w okresie godowym w celach rozrodczych, a wtedy raczej te zwierzęta z wysokim statusem społecznym się parzą - silniejsze, zdrowsze itd.)

Podporządkowywanie też wiąże się z instynktem samozachowawczym. Instynkt w obliczu niskiej pozycji może wywołać walkę o zdobycie wyższej pozycji i terytorium (3), wycofanie się i nauczenie sobie radzić w sposób alternatywny (4) (nie ma to jak odebranie Tragicznemu Romantykowi karmienia się emocjami, jako głównej reakcji obronnej). A 2... teraz mi przychodzi do głowy instynkt rodzicielski, każący opiekować się innymi, przeniesiony na inne osobniki, bycie pomocnym, by nie stracić pozycji.

Duża część tego jest naciągana, może dlatego, że enneagram nie opiera się na zwierzęcych reakcjach.

[yusti]

.

[Venus w Raku]

Zgadzam się z Mandalą. Szóstka na lęk odpowiada atakiem. Pytanie tylko jest, czy 6 potrafi zaatakować z odpowiednią siłą, jeżeli nie ma poplecznika takiego jak 8. Moja Szóstka (matka) zaczęła atakować bardzo, bardzo, bardzo agresywnie innych ludzi, dopiero po tym, jak związała się i całe swoje życie oparła, i podporządkowała Ósemce. Jakby się ze mną związała mocno, to pewnie byłaby znacznie łagodniejsza.

A w ogóle, to osobiście znajduję w sobie i lęk, i gniew, i wstyd... i w takim razie nie wiem, co o tym myśleć.

Te pierwotypy w stosunku do typów enneagramowych zinterpretowałabym w następujący sposób (ale to tylko moja opinia).

Triada Lęku
Na sytuację budzącą lęk zwierzę może zareagować:
- ucieczką (Szóstka - Czwórka),
- zastygnięciem w bezruchu i udawaniem, że "mnie tu nie ma" (Piątka - Dziewiątka),
- zaangażowaniem się w czynność absurdalną, jak mycie się lub porządkowanie legowiska (wyraźna Siódemka udająca, że wszystko jest ok - Jedynka).

Triada Gniewu
W obecności konkurenta dybiącego na posiadane terytorium zwierzę może:
- zademonstrować swoją siłę otwarcie pokazując kto tu rządzi lub uprzedzić atak (Ósemka),
- nasilić zachowania mające na celu wyraźne zaznaczenie granic i własności, starając się narzucić swoje zasady przeciwnikowi (Jedynka - Trójka),
- uznać (pozornie) przewagę konkurenta, ukrywać się lub podporządkowywać czekając na miłą odmianę losu (Dziewiątka - Dwójka).

Triada Wstydu
Gdy zwierzę w grupie posiada niski status może starać się:
- związać z tymi co są najwyżej poprzez uczynność, podporządkowanie, seks (Dwójka - Szóstka),
- popisywać się przed innymi członkami grupy (Trójka - Siódemka),
- lub też odsunąć się na ubocze i wieść smętny żywot outsidera (Czwórka - Piątka).

To mi lepiej pasuje niż to, co Snuf napisał.

[Snufkin]

.

[boogi]

Zgadzam się z Mandalą. Szóstka na lęk odpowiada atakiem.

Generalizujesz. Kontrfobiczność można też nazwać ucieczką do przodu. Kwestia semantyki.

Ósemka odpowiada atakiem - bezpośrednim, od razu (najpierw zadziała, potem pomyśli). Szóstka częściej ucieknie, a potem zemści się strzałem w plecy... (lub intrygą, lub czymkolwiek "przemyślanym" - najpierw zaplanuje, potem uderzy cichcem).

[Venus w Raku]

Generalizujesz. Kontrfobiczność można też nazwać ucieczką do przodu. Kwestia semantyki.

Mądrala. Podobno jedna i ta sam Szóstka może być fobiczna i kontrafobiczna w zależności od sytuacji. Fakt, że nie wiem dokładnie na czym to polega, bo jest mi trudno zrozumieć tą szóstkową naturę. Jakieś dwa odłamy w jednym.

[Szóstka] zemści się strzałem w plecy... (lub intrygą, lub czymkolwiek "przemyślanym" - najpierw zaplanuje, potem uderzy cichcem).

Nie sądzę, że Szóstka potrafi się zemścić. Nakrzyczy się, odsunie się, odejdzie, ale nie potrafi się zemścić. No, ale może jak strach ją całkowicie opanuje, to może jednak w plecy strzelić. Bo jak mówią: "Najbardziej trzeba obawiać się tych, którzy się boją, bo ze strachu mogą zabić."

[Mandala]

Kwestia semantyki.

Jeśli słowa mają ogólnie przyjęte znaczenie, to w takim się ich używa. Ucieczka to coś, co ma na celu zwiększenie dystansu, oddalenie się, zostawienie problemu za sobą. Atak jest czymś przeciwnym - natarciem, gwałtownym zderzeniem się z problem z własnej inicjatywy.

A co do szóstkowej natury, nie przejmuj się Venus. Nawet Szóstkom trudno ją zrozumieć. Owszem, potrafimy łączyć fobiczność z kontrfobicznością.

Szóstka częściej ucieknie, a potem zemści się strzałem w plecy

Au. Chodzi Ci o ataki bierno-agresywne zranionej Szóstki? Jednak i to nie są strzały w plecy, choć z bezpiecznej odległości (psychiczny dystans). To jednak częściej występuje u fobicznych, kontrfobiczna może, tak jak Ósemka, zadziałać od razu, instynktownie, wybiegnie przeciwnościom na przeciw, stanie twarzą w twarz.

[NoLeader]

To ja ujmę to jeszcze inaczej. Szóstka ja najbardziej może zareagować atakiem, tak samo jak 7, czy nawet 5. Ja uważam, że w ogóle typy ośrodka rozumu sterowane lękiem to są najlepsi wojownicy (no, może 5 trochę kuleje pod tym względem jeśli chodzi o starcia bezpośrednie, ale rekompensuje to w innych formach walki często).

Natomiast reakcje agresywne nie są tutaj głównym stylem działania i zdobywania przestrzeni, a robione są bardziej dla sportu, czy w przypadku zagrożenia jeśli nie można uciec. Przypomina to trochę kota (choć to nie do końca dobry przykład, bo kot jest drapieżnikiem), który lubi skakać dla zabawy na kogoś z pazurami ale generalnie jest dość wystrachany i łatwo go przestraszyć. Tak czy inaczej nie jest to sposób podporządkowywania ludzi, ale przede wszystkim obrona siebie samego.


Osemka natomiast używa gniewu do podporządkowania otoczenia. Przypomina to psa, który pilnuje owiec. Biega wokół, czasem warknie, czasem pokaże kły, może nawet ugryźć, ale niekoniecznie musi dojść do ataku bezpośredniego. I ósemki często uprawiają właśnie pozerkę bardziej polegająca to groźbie użycia siły niż ją stosują, ale to już temat na inne opowiadanie.

[yusti]

.

[Venus w Raku]

A co do szóstkowej natury, nie przejmuj się Venus. Nawet Szóstkom trudno ją zrozumieć.

Wiem, że coś ciężkiego tam jest, bo przecież Szóstka mnie wychowała. I im bardziej staram się do niej dotrzeć tym bardziej mnie odtrąca. Może dlatego, że nie jestem silna, a ona potrzebuje kogoś silnego. Chociaż był czas, że uważała, że jestem dla niej wsparciem, ale to już przeszłość.

Szóstka jak najbardziej może zareagować atakiem, tak samo jak 7, czy nawet 5

Z tej całej trójcy, to 6 potrafi zaatakować bez namysłu. Siódemka atakuje, ale to naprawdę trzeba ją wnerwić brakiem akceptacji i dobrego słowa, oraz pochwał, bo 7 nie widzi złego, aż ją naprawdę coś porządnie w twarz nie uderzy, a Piątka atakuje wtedy, kiedy jej się wejdzie w przestrzeń osobistą i raczej posługuje się cynizmem i sarkazmem. Trzeba naprawdę Piątce dokuczyć, żeby zaatakowała agresywnie. Mam akurat te trzy typy w rodzinie i przyglądam się ich reakcjom.

[NoLeader]

Z tej całej trójcy, to 6 potrafi zaatakować bez namysłu. Siódemka atakuje, ale to naprawdę trzeba ją wnerwić brakiem akceptacji i dobrego słowa, oraz pochwał, bo 7 nie widzi złego, aż ją naprawdę coś porządnie w twarz nie uderzy, a Piątka atakuje wtedy, kiedy jej się wejdzie w przestrzeń osobistą i raczej posługuje się cynizmem i sarkazmem. Trzeba naprawdę Piątce dokuczyć, żeby zaatakowała agresywnie. Mam akurat te trzy typy w rodzinie i przyglądam się ich reakcjom.

A robiły test? Ja z własnych doświadczeń wiem, że siódemki są dużo bardziej agresywne niż 6 i ich wkurwić można jednym zdaniem, wystarczy tylko np. obśmiać ich wybujały narcyzm, albo nadmuchaną pewność siebie - efekt murowany. Co do piątek zasadniczo się zgadzam. Ale ludzie są różni. Jeśli szóstka ma ostrą schize w bani i widzi zagrożenie wszędzie i nie jest zrelaksowana to może rzeczywiście zaatakować z nienacka. To w ogóle jest też cecha typów bazujących na lęku, ich atak przypomina często reakcje partyzancką, nagle potrafią zaatakować, chociaż nic na to nie wskazuje.

[Venus w Raku]

A robiły test?

Nie robiły. Ale te charaktery są tak typowe, że nawet nie potrzeba testu, aby je rozpoznać.

Ja z własnych doświadczeń wiem, że siódemki są dużo bardziej agresywne niż 6 i ich wkurwić można jednym zdaniem, wystarczy tylko np. obśmiać ich wybujały narcyzm, albo nadmuchaną pewność siebie - efekt murowany.

Pewnie, że tak. Siódemki chcą być podziane i oczywiste jest, że mają silne cechy narcystyczne oraz wygórowane mniemanie o sobie. Powiedzieć im, że nie są tak dobrzy, jak sądzą, że są powoduje u nich poważny stres i agresję.

Co do piątek zasadniczo się zgadzam.

Zawsze myślałam, że Piątka, to taki kujon w okularkach, dopóki nie poznałam dogłębnie jednej, która uświadomiła mi, że Piątki mają twardy i niezależny charakterek. A te kujony w okularkach, to może są Dziewiątki. Sama nie wiem. W każdym bądź razie, na pewno nie są to Piątki.

[NoLeader]

A robiły test?

Nie robiły. Ale te charaktery są tak typowe, że nawet nie potrzeba testu, aby je rozpoznać.

Z ocenianiem na tzw. czuja można naprawdę się rąbnąć, więc może jednak podrzuć im ten test.

Pozdrawiam